Militære grader

General eller admiral (Sjøforsvaret) er den høgaste offisersgrada i Noreg. Uniformsmerket har fire stjerner på gullbakgrunn. I Noreg er det berre eit fåtal personar som har denne grada: kongen, kronprinsen, forsvarssjefen og tidlegare forsvarssjefar. Kongen og kronprinsen har både general- og admiralsgrad.

Generalløytnant eller viseadmiral (Sjøforsvaret) er den nest høgaste militære grada i Forsvaret. Uniformsmerket har tre stjerner på gullbakgrunn. I Noreg har vi fire sittande generalløytnantar og viseadmiralar: sjef Forsvarsstaben, sjef Forsvarets operative hovudkvarter, sjef Etterretningstenesta og sjef Militærmisjonen i Brussel.

Generalmajor eller kontreadmiral (Sjøforsvaret) er den tredje høgaste militære graden i Noreg. Uniformsmerket har to sølvstjerner på gullbakgrunn. Generalmajorane og kontreadmiralane er som regel sjef for ei forsvarsgrein, ei større eining i Forsvaret, eller ei avdeling i Forsvarsstaben. Ordet «kontreadmiral» blir uttala med trykk på første staving, som i kontre eit angrep.

Brigader eller flaggkommandør i Sjøforsvaret, er den høgaste grada av stabsoffiserane. Uniformsmerket har ei stjerne på gullbakgrunn. Brigaderar er gjerne sjef for ein brigade, som i Noreg vanlegvis har 3000–6000 soldatar. Brigaderar kan òg være sjef for andre store og strategiske einingar i Hæren og Luftforsvaret. Flaggkommandørar er gjerne sjef for Marinen, Kystvakta og andre sentrale flåtar i Sjøforsvaret. Leiarar i sentrale stabsavdelingar i Forsvaret er gjerne også brigaderar eller flaggkommandørar.

Oberst eller kommandør (Sjøforsvaret) er den nest høgaste grada blant stabsoffiserane. Uniformsmerket for oberst har tre sølvstjerner på mørkeblå bakgrunn med slitekantar i sølv. Kommandørmerket har fire tjukke gullstriper, der den øvste har kommandoløkke. Oberstar er gjerne nestkommanderande for ein brigade, eller dei er sjef for ein luftving eller eit heimevernsdistrikt. Nestkommanderande for Marinen og Kystvakta har som regel kommandørs rang. Det same er sjefen for Forsvarets høgskules sjøkrigsutdanning. Sentrale og viktige stabsstillingar er ofte oberstar og kommandørar.

Oberstløytnant eller kommandørkaptein (Sjøforsvaret) er den tredje høgaste grada blant stabsoffiserane. Ein oberstløytnant er gjerne sjef for ein større militær styrke som til dømes ein bataljon eller skvadron. I Noreg har ein bataljon gjerne 500–800 soldatar. Uniformsmerket for oberstløytnantar har to sølvstjerner på mørkeblå bakgrunn med slitekantar i sølv.

Kommandørkapteinar er gjerne skipssjefar for eit fartøy. Uniformsmerket for kommandørkapteinar har to tjukke gullstriper, ei smal og deretter ei tjukk gullstripe med kommandoløkke.

Major eller orlogskaptein (Sjøforsvaret) er den lågaste av gradene blant stabsoffiserane. Majorar er leiar gjerne eit militært kompani, som i Noreg har 120–300 soldatar. Majorar er også nestkommanderande for skvadronar i Luftforsvaret. Orlogskapteinar er som regel nestkommanderande på Sjøforsvarets fartøy.

Uniformsmerket for majorar har ei sølvstjerne på mørkeblå bakgrunn med slitekantar i sølv. Uniformsmerket for orlogskapteinar har tre tjukke gullstriper, der den øvste stripa har kommandoløkke.

Kaptein, kapteinløytnant (Sjøforsvaret) eller rittmeister (kavaleriavdelingar i Hæren) er det høgaste nivået på lågare offisersnivå. Kapteinar er gjerne sjef eller nestkommanderande for eit kompani eller anna tilsvarande eining. Ein rittmeister er sjef for ein kavalerieskadron. Slike eskadronar finn vi i Hærens 2. bataljon, Panserbataljonen og i Telemark bataljon.

Uniformsmerket for kapteinar og rittmeistrar har tre stjerner på mørkeblå bakgrunn. Uniformsmerket for kapteinløytnantar har ei tjukk gullstripe, ei tynn gullstripe, og ei tjukk gullstripe øvst med kommandoløkke.

Løytnant er det nest lågaste offisersnivået i Noreg. Løytnantar er sjef for ein tropp, som i Noreg vanlegvis har 30–50 soldatar. Løytnantar er gjerne også nestkommanderande for eit kompani, eller dei jobbar som administrasjonsoffiserar. Vernepliktige legar, prestar og ingeniørar får gjerne også løytnants grad.

I Hæren og Luftforsvaret har uniformsmerket til løytnantar to sølvstjerner på mørkeblå bakgrunn. I Sjøforsvaret har uniformsmerket to tjukke stripar, der den øvste har kommandoløkke.

Fenrik er den lågaste offisersgrada i Noreg. Fenrikar er gjerne nestkommanderande for ein tropp.

I Hæren og Luftforsvaret har uniformsmerket til fenrikar ei sølvstjerne på mørkeblå bakgrunn. I Sjøforsvaret har uniformsmerket ei tjukk stripe med kommandoløkke.

Stabssersjant eller flotiljemeister (Sjøforsvaret) er den tredje høgaste grada blant spesialistbefalet.

Uniformsmerket til stabssersjantane har tre kvite vinklar som peikar nedover. Over vinklane er det to kvite bogar som er vende oppover. Flotiljemeisterens uniformsmerke er motsett: To gule bogar som vender nedover. Over bogane er det tre gule vinklar som peikar oppover. Over vinklane er Sjøforsvarets ankermerke.

Oversersjant eller skvadronsmeister (Sjøforsvaret) er den fjerde høgaste grada blant spesialistbefalet.

Uniformsmerket til oversersjantane har tre kvite vinklar som peikar nedover. Over vinklane er det ein kvit boge som er vendt oppover. Skvadronsmeisterens er motsett: Ein gul boge som vender nedover. Over bogen er det tre gule vinklar som peikar oppover. Over vinklane er Sjøforsvarets ankermerke.

Sersjant klasse 1 (Hæren), senior kvartermeister (Sjøforsvaret) og vingsersjant (Luftforsvaret) er ei spesialistbefalsgrad.

Uniformsmerket til sersjant klasse 1 og vingsersjant har tre kvite vinklar som peikar nedover. Over vinklane ligg ein kvit, horisontal strek. Uniformsmerket til ein senior kvartermeister er motsett: Ein gul, horisontal strek i botnen. Over streken er det tre gule vinklar som peikar oppover. Over vinklane er Sjøforsvarets ankermerke.

Sersjant og kvartermeister (Sjøforsvaret) er ei spesialistbefalsgrad.

Uniformsmerket til sersjantane har tre kvite vinklar som peikar nedover. Kvartermeisterens uniformsmerke har tre gule vinklar som peikar oppover. Over vinklane er Sjøforsvarets ankermerke.

Korporal (Hæren), konstabel (Sjøforsvaret) og leiande spesialist (Luftforsvaret) er ei spesialistbefalsgrad.

Uniformsmerket til korporalar og leiande spesialistar har to kvite vinklar som peikar nedover. Uniformsmerket til ein konstabel har to gule vinklar som peikar oppover. Over vinklane er Sjøforsvarets ankermerke.

Visekorporal 1. klasse (Hæren), leiande visekonstabel (Sjøforsvaret) og spesialist (Luftforsvaret) er den nest lågaste av gradene blant spesialistbefalet.

Uniformsmerket til visekorporal 1. klasse og spesialist har ein kvit vinkel som peikar nedover. Over vinkelen er det ein kvit boge som er vendt oppover. Uniformsmerket til ein leiande visekonstabel er motsett: Ein gul boge som er vendt nedover. Over bogen er ein gul vinkel som peikar oppover. Over vinkelen er Sjøforsvarets ankermerke.

Visekorporal (Hæren), visekonstabel (Sjøforsvaret) og visespesialist (Luftforsvaret) er den lågaste av gradene blant spesialistbefalet.

Uniformsmerket til visekorporalar og visespesialistar har ein kvit vinkel som peikar nedover. Uniformsmerket til ein visekonstabel har ein gul vinkel som peikar oppover. Over vinkelen er Sjøforsvarets ankermerke.

Leiande meinig (Hæren og Sjøforsvaret) og leiande flysoldat (Luftforsvaret) er den høgaste av dei to mannskapsgradene. Grada blir berre brukt av vernepliktige.

Uniformsmerket til ein leiande meinig i Hæren har ein kort, kvit strek med Hærens merke over. Uniformsmerket til ein leiande meinig i Sjøforsvaret har ein tjukk, raud strek med Sjøforsvarets merke over. Uniformsmerket til ein leiande flysoldat har ein kort, kvit strek med Luftforsvarets merke over.

Meinig (Hæren og Sjøforsvaret) og flysoldat (Luftforsvaret) er den lågaste av mannskapsgradene. Grada blir berre brukt av vernepliktige, og er startgraden til soldatar i førstegongsteneste.

Uniformsmerka til meinige og flysoldatar består av merket til forsvarsgreina dei høyrer til. Hærens og Luftforsvarets merke er kvite, mens Sjøforsvarets merke er raudt.

Kadett er eit anna namn på ein offiserselev. Elevar ved krigsskulane er kadettar.

Uniformsmerket til kadettar i Hæren og Luftforsvaret har riksløva, medan sjøforsvarskadettar har Sjøforsvarets anker med lyseraudt omriss. Førsteårskadettar har ei stjerne under merket, andreårskadettar har to stjerner, medan tredjeårskadettar har tre stjerner.

Lærlingar har eigne merker, og Forsvaret er Noregs største lærebedrift.

Uniformsmerket til lærlingane er ein stilisert L. Merket er kvitt for lærlingar i Hæren og Luftforsvaret, og raudt for lærlingar i Sjøforsvaret. Under har førsteårslærlingane ei stjerne, medan andreårslærlingar har to stjerner. Eventuelle tredjeårslærlingar har tre stjerner.